Een bruisende bandjesscene, een aardslelijk cultureel centrum, een café met ‘lekker ouderwetse’ muziek en een hol. Wat is er over van de Noordwijkse popcultuur, nadat bijna alle plekken waar muziek gemaakt kon worden, verdwenen?
Op een grote hoop puin zit een groepje mensen. Gelaten maar strijdbaar, de gebalde vuisten in de lucht. ,,Dit was de scene op de puinhopen van wat ooit de Join was.´´ Louis van Parera, oud-voorzitter van Stichting Poppodium Noordwijk zucht. ,,Noordwijk zit zestien jaar zonder podium. Ik vind het zonde, maar it’s all in the game.’’ Martha Baalbergen, Aad Olijerhoek en Berthelle Passchier zagen Herman Brood in de Kuip in 1978. Berthelle: ,,De Kuip was een cultureel centrum, de muziekschool zat er, de biljartvereniging. Het had een soort verlaagde bak waar optredens waren.’’ Het Leidsch Dagblad schrijft in hetzelfde jaar dat men tijdens de inrichting van de theaterzaal ernstig de fout in is gegaan met als gevolg dat vanaf meer dan de helft van de stoelen het podium niet te zien was. De woorden ‘gebakken peren’ en ‘wrange vruchten´ vallen. Berthelle beaamt dat: ,, Het was een ontzettend onhandig gebouw. Het was niet op optredens gebouwd en al helemaal niet op de gezelligheid.’’
,Aardslelijk. Iets modern geprobeerd, maar faliekant mislukt’’, vult Aad aan.
Maar Martha kan zich vooral het optreden van Herman Brood herinneren: ,, Het duurde en duurde maar voor Herman Brood opkwam, en toen hij eenmaal op het podium stond, was hij waanzinnig dronken. Maar het gaf niet echt, want wij waren ook in een waas.’’ ,,Martha en ik zaten in dezelfde waas, wat wel een leuke waas was. Iedereen was die avond onder invloed’’, lacht Berthelle.
JOIN pand tijdens sloop
Aad glimlacht als hij het heeft over de optredens die hij in Noordwijk zag: Cuby & The Blizzards, Gruppo Sportivo, Brainbox, zelfs Peter Green. Ja, dé Peter Green! ,,Dat waren de uitjes van het jaar. Heel de alternatieve scene stond daar. Juweeltjes van avonden.’’ Louis van Parera was de voorzitter van Stichting Poppodium Noordwijk toen de stichting in 2007 zonder gebouw kwam te zitten. ,,De programmering van Join gaf altijd reuring. De ritmiek daarvan was zodanig dat je in Noordwijk een heel betrokken groep bezoekers had die bijna altijd wel even
kwam kijken. Er was echt sprake van een scene.’’
Join was een oud schoolgebouw dat eerst nog gedeeld werd met jongerenwerk, maar later vooral de functie van een podium kreeg. De hoofdzaal was 25 bij 8 meter met het podium achterin en daarnaast een bar. Er zaten geen ramen in. ,,Join kon ontzettend van kleur verschieten, had je een punkband staan, stonden er punkers te moshen, maar had je een reggaeband was er een heel andere vibe.’’
Aad: ,,De alternatieve scene vond elkaar altijd wel. In de Kuip, in Join of in ’t Koffiehuis. Het Koffiehuis was altijd een centraal punt in het verdelen van de olievlek.’’
,,Ja,’’ beaamt Martha, ,,Wij gingen niet naar ’t Zeepaardje of naar Club ’71. Daar kwam je niet, daar kwam de discoscene. Die droegen broeken met wijde pijpen. Wij droegen spijkerbroeken en knipten tafelkleden stuk om er een jasje van te maken.’’
‘begrafenis’ van Join, de doodskist voorop en de twee wethouders links
(Leendert de Lange en Gerben van Duin) en de voormalig voorzitter Louis van Parera
Toch eerst nog even terug naar Join. Het sloot z’n deuren in 2007. Het werd ten grave gedragen met een rouwstoet bestaande uit vrijwilligers. In een verslag van de allerlaatste avond dat Louis schreef voor de stichting schreef hij: ‘Geteisterd door weer en wind trok afgelopen zaterdagavond een lange stoet mensen door Noordwijk. Bij het gemeentehuis werd kort gepauzeerd en speelde een klezmerband een treurige melodie. Het laatste saluut werd geblazen en voorafgegaan door een
lijkwagen vertrokken de popliefhebbers voor de laatste maal naar Join.’ Hierna werd de stichting gebouwloos.
Martha: ,,Stichting Poppodium is heel lang een worst voorgehouden. Want Join moest weg, de Kuip moest weg. En in het nieuwe theater de Muze zou een poppodium komen. Dat is nooit gebeurd.’’ Louis: ,,We hebben met de gemeente ons best gedaan naar een nieuwe plek te kijken, maar na ruim tien jaar is daar nog niets uitgerold. Eén van de grootste schandalen was dat we aanvankelijk onderin de Muze zouden worden gehuisvest, maar ook daar bleken wij uit geschrapt toen het gebouw gerealiseerd werd. Toen konden we weer niet terecht. Er was elke keer een perspectief dat niet werd ingelost.’’
Volgens Louis bestaat de scene niet meer, al is een heel deel van de mensen er nog wel: ,,In mijn beleving is het ontbreken van een hol met een vaste cadans de reden dat die scene niet meer bestaat. En hol klinkt misschien wat kort door de bocht, maar de echte alternatieve popliefhebber voelt zich het meeste thuis in een hol. En dat is ook de reden dat het in Muze niet is gelukt, want er woonden mensen boven. En dat beoogde hol en bewoning is niet te verenigen.’’ Volgens Louis is de redenering dan simpel. ,,Een dorp krijgt wat het verdient. En dat is in dit geval niks. En dan fietsen je bewoners ergens anders naartoe om een bandje te gaan kijken.’’ In de jaren die volgden trachtte Louis met nieuwsbrieven en het aansluiten bij bestaande evenementen de scene levend te houden. ,,Je verzon van alles.’’ Hij wijst op een nieuwsbrief: ,,Kijk, dan gingen we met z’n allen naar ’t Paard.’’ De goedlachse Louis lacht hard om z’n eigen pogingen iets te lijmen wat niet te lijmen viel. ,,Hier, het dubbeltjeslid. Je kon dubbeltjeslid worden van het Poppodium. Op die manier konden we meetbaar maken hoeveel mensen in Noordwijk het poppodium een warm hart toe droegen. Maar het heeft niet z’n vruchten afgeworpen.’’ En dan, wederom, in een nieuwsbrief uit 2009: ‘De plannen voor nieuwbouw zijn in november goedgekeurd door de gemeenteraad.’ ,,Ja, dat was ook zo’n enorme dooie mus, de gemeente keurde de plannen goed en ondertussen ging het niet gebeuren.’’
Volgens Louis leeft het beeld dat de scene systematisch is gesloopt wel, maar Aad denkt daar net anders over: ,, De gemeente is sinds de jaren 70 al niet bezig met het faciliteren van een goed geoutilleerd podium. Niet als initiatiefnemer, als organisator, of als budgetvrijmakende organisatie. Helemaal niet. ’t Is eerder andersom, er is een vraag vanuit een groepje mensen en kon d’r wel eens wat. Maar systematisch slopen, nee. Het mechanisme werkt zo, er wordt een zaadje geplant en als er voedingsbodem voor is dan groeit dat. Maar als er geen voedingsbodem is, gaat de synergie de verkeerde kant op, dan groeit het niet en verdwijnt het.’’
Martha: ,,We hebben altijd een VVD en CDA overheid gehad. Ik weet niet of die niet van muziek houden?’’
Sinds kort is er een plek voor Stichting Poppodium Noordwijk. In een zaal bij voetbalclub SJC, ver buiten het dorp, is de nieuwe popzaal. Martha:,, Maar het is gewoon een gymzaal.
Het is ongelooflijk.’’ Louis is er ook niet van overtuigd dat de gymzaal de scene van voorheen weer nieuw leven in kan blazen. ,,Als voorzitter is het al een hele klus om ’s ochtends om zes uur de deur af te sluiten van je hol terwijl alles nog plakt en te denken: ,Het is goed gegaan, het was een fijne avond.’ Maar als je dan ook nog moet schoonmaken omdat er over een uur een volleybalwedstrijd begint, daar wil je als vrijwilliger geen verantwoordelijkheid voor dragen. Dat gaat gewoon te ver.’’
Illustratie: Eric Coolen
Berthelle vergelijkt de situatie in Noordwijk met die van de omringende gemeentes. ,,Op initiatief van een aantal zeer bevlogen mensen heb je in Katwijk de Schuit en in Noordwijkerhout heb je Loungefest.’’ De Schuit bestaan al tientallen jaren, maar Loungefest is een redelijk nieuw festival bij het Oosterduinse Meer. Een groep vrienden uit Noordwijkerhout had wel zin in een feestje, boekte een band, huurde een geluidsinstallatie en bij iemand in de achtertuin werd het één groot feest voor honderd man. Ben Wilson is één van de oprichters: ,, Je kon aan alles zien dat we geen idee hadden wat we aan het doen waren, maar het was een fantastisch feest. Er stond een pot met fooi en met die opbrengst zijn we een stichting geworden.’’
Loungefest trekt nu in twee dagen tijd 4500 man. ,,Bij ons in de omgeving hoor je veel feestmuziek, Nederlandstalige muziek en de top 40. Maar een beetje de alternatieve, psychedelische- en wereldmuziek ontbrak naar ons idee.’’
Loungefest heeft twintig man in de organisatie en tweehonderd vrijwilligers. Dat klinkt als een scene en volgens Ben is dat ook zo. ,,Een harde kern, vriendengroep, scene, mensen waar we op kunnen bouwen. Maar gek genoeg niemand uit Noordwijk. We hebben wel veel advies gekregen vanuit die hoek, maar geen vrijwilligers. De gemene deler voor deze harde kern is Leeuwenhorst. Daar kwam
men al vroeg in aanraking met muziek. Een goed voorbeeld zijn onze technici. Dat is een vriendengroep die op het Leeuwenhorst al de podiumtechniek deed en dat werpt nu zijn vruchten bij ons af.’’
Martha denkt daar ook zo over: ,, Dat de scene in Noordwijkerhout zo opbloeit heeft misschien met de middelbare school te maken. Het Leeuwenhorst heeft zich altijd geprofileerd als muziekschool. Daar ontstonden bandjes, muziek was een vak om op af te studeren. Op Northgo is dat anders. Leeuwenhorst was de alternatieve school en Northgo in Noordwijk een beetje de kakschool.’’
De jongeren die vertrekken om te gaan studeren blijven, in tegenstelling tot in Noordwijk, wel een band houden met Noordwijkerhout volgens Ben. Hij heeft daar wel een verklaring voor: ,,Er is een groter vrijwilligersleven en zij blijven daardoor die link met het dorp houden. Ze keren altijd terug, ook al wonen ze er niet. En Loungefest is daar ook een stimulans in. Wat wij nog missen is een clubhuis. Een plek waar we samen kunnen komen, onze vergaderingen kunnen houden. Daar begint het allemaal. En we zijn daarover in gesprek met de gemeente.’’ Een scene in Noordwijkerhout dus waarvanuit nu ook andere initiatieven ontstaan en opties op een clubhuis, een hol ‘waar alles begint’.
Louis van Parera ziet in alles het positieve: ,,Ik kan met mijn bandje nog steeds optreden. Niet meer in Noordwijk, maar wel in Leiden, in Katwijk, of desnoods in Noordwijkerhout!’’
Dan, terug naar het Koffiehuis. Door alle geïnterviewden genoemd als ‘baken’, als ‘heerlijke kroeg’, een ‘gouden plek’, voor Aad de plek waar hij vroeger z’n baby mee naartoe nam. Vis, de mede-eigenaar van het Koffiehuis is vereerd: ,,Oh, ja joh? Wat leuk om te horen. Ja, ik draai gewoon lekker ouderwetse muziek.’’ Vis wijst op de speaker, waar Howlin’ Wolf de bluesklassieker Evil uit de krochten van z’n ziel laat komen. ,,Geniaal toch?’’
Koffiehuis in Noordwijk
Reactie Gemeente Noordwijk
Een reactie van de verantwoordelijk wethouder, de heer Ter Hark bleef, ook na herhaaldelijk nabellen en mailen, wegens ´tijdgebrek´, uit.
De Schuit
Waar in Noordwijk de jongerencentra veelal opgedoekt zijn, zijn er in Katwijk twee; Scum en de Schuit. Beiden met een eigen identiteit en verhaal. De Schuit kreeg in 2012 een nieuw gebouw. Programmeur Derk-Jan van Duijn: ,,We zijn ongeveer twee jaar dicht geweest en dat heeft ook wel wat gekost: vaste bezoekers die daarna niet meer terugkwamen. Maar ook het pand heeft een aantal miljoen gekost.’’ Waarom vindt de gemeente Katwijk zo’n honk, hol, jongerencentrum belangrijk? ,,Het gebouw is multifunctioneel. Wij huren op donderdag, vrijdag en zaterdag en nog drie stichtingen voor jongeren huren het de andere dagen. Wij organiseren concerten en geven workshops: kookworkshops of Dj-workshops.’’ De programmering van de Schuit is van oudsher een boeiende; opkomende bands in de alternatieve hoek en altijd op het scherpst van de snede. ,,Je zult ons niet zo gauw een coverband zien boeken. Dat is van oudsher zo gegroeid. Iedere boeker heeft z’n eigen specialisme. En iedereen is vrijwilliger. Niemand krijgt betaald.’’ En of er mensen uit de omringende gemeentes naar de Schuit komen is Derk-Jan duidelijk: ,,Ja, uit Leiden, Noordwijk. Ze komen allemaal, als we maar een goede programmering hebben.’’
History Repeating wordt gemaakt door jeugdvrienden Jurre en Mark. Ze delen een passie voor muziek, mooie verhalen én de fiets.
Jurre Zwinkels (1986) playbackte op zijn tiende Territorial Pissings van Nirvana en werkt als communicatieprofessional en freelancejournalist.
Mark Siera (1985) is mede-eigenaar van platenzaak Velvet in Leiden, organiseert het Peel Slowly And See Festival en schrijft met enige regelmaat over muziek in het Leidsch Dagblad.