Within Temptation is een eeuwigdurend schoolreisje
‘Waddinxveense trots’ kopt het AD in 2020 boven een artikel over nieuwe muziek van Within Temptation. Maar zangeres Sharon den Adel is niet zo stevig geworteld in het Waddinxveense. ,,De roots lagen er wel, het was vertrouwd.’’ Opgroeien doet ze grotendeels in het buitenland: ,,Ik had nog nooit van de Dolly Dots gehoord.’’
Grease
Sharon den Adel groeit op als dochter van expats. Haar vader werkt in de telecommunicatie en het gezin volgt waar hij werkt. Haar vroege leven brengt ze grotendeels in het buitenland door: Jemen, Indonesië en Suriname. De liefde voor muziek zit er al vroeg in. ,,Ik heb altijd gezongen, ook als klein kind al. In Indonesië had ik een dubbele cassettedeck. Met de ene kon ik het bandje opnemen en met op de andere mijn stem. Toen ik heel klein was, was mijn grootste heldin Olivia Newton-John. De stem van een engel vond ik. Ik vond haar op alle manieren mooi. Ik wilde op haar lijken. Ik wilde ook een John Travolta ontmoeten.’’
illustratie door Klaas Stuifbergen
Dolly Dots
Rond haar tiende keert het gezin terug naar Waddinxveen: ,,Een dorp voor forensen,’’, midden in de Randstad. Sharon voelt zich als nieuwkomer niet direct welkom. ,,Misschien was het ook een cultuurverschil, maar in Suriname leefde ik op straat, ik skatete met vriendjes. Hier moest ik gebracht worden als ik wilde spelen. Het was een verharde samenleving in die tijd. Ik was een vreemde voor hen, kleedde me anders. Ik had een heel andere beleving van muziek. Ik had nog nooit van Doe Maar en de Dolly Dots gehoord. Ik luisterde naar Paul Young en Roberta Flack. Die waren populair in Suriname. Het was geen vlekkeloos begin.’’
De eerste band waarin Sharon zingt ontstaat op school. Een naamloze band, een ‘bijeengeraapt zooitje’. ,,Ik ontdekte toen Janis Joplin en ik vond dat zo mooi, hoe ze zich gaf op het podium.’’
How To Be In A Band
Maar daarna gebeurt er iets wat voor Waddinxveense begrippen vooruitstrevend te noemen is. De muziekschool begint de cursus ‘How To Be In A Band’. ,,Ik vond het echt zo cool dat ze dat deden. Muziekles wordt altijd begonnen met blokfluitles. Maar ik wilde geen blokfluit spelen, ik wilde zingen. Ik weet nog dat ik er vol adrenaline naartoe ging op de fiets. Ze vroegen me: ‘Welk instrument wil je spelen?’, ‘Piano’, zei ik, want ik durfde niet te zeggen dat ik wilde zingen. Ik bang was dat mensen dachten dat ik de aandacht wilde. Maar daar ging het mij niet om, ik wilde zingen, daar werd ik gelukkig van.’’ Drie weken houdt ze het vol op de piano. Als de meester vraagt wie er dan misschien wil gaan zingen, steekt ze nonchalant haar hand op, haar hoofd wegdraaiend: ,,Ik doe het er wel bij anders?’’ De meester is enthousiast. De piano raakt ze niet meer aan.
Kashiro
Via de muziekschool komt ze in aanraking met andere bands en wordt ze gevraagd zangeres te worden van Kashiro, een nieuwe band. In de Leidse jazzweek van 1995 spelen ze met nummers van onder meer Stevie Ray Vaughan, R.E.M. en de Red Hot Chili Peppers op de setlist, in de inmiddels allang ter ziele gegane kroeg Goeie Mie op de Nieuwe Beestenmarkt. Tijdens een uitvoering van de schoolband op haar middelbare school in Alphen zit Robert Westerholt in de zaal. ,,Hij zat daar en dacht ‘Oh, die kan leuk zingen!’’’, Sharon lacht hartelijk: ,,En van het één kwam het ander en we kregen vrij snel een relatie.’’ Hij heeft al een band, The Circle. ,,Dat was écht een voorloper van Within Temptation, heel doomey, trage, slepende muziek met grunts. Ik werd er echt verliefd op, ik vond het prachtig. En toen hun zangeres voor de zoveelste keer niet op kwam dagen tijdens de opnamedagen vroeg hij of ik voor haar in wilde vallen. En ik had stiekem allang zitten oefenen, ik bedoel, stel je voor dat ze weer niet op komt dagen, dat kwam wel vaker voor.’’ Ze stopt met Kashiro, en wordt zangeres van The Circle.
Enter
Een maand later wordt Robert uit The Circle gegooid en samen gaan ze verder. Ze nemen de eerste demo’s van Within Temptation op: ‘Enter’. Metaltijdschrift Aardschok maakt van de demo (op cassettebandje) de ‘Demo van de maand’ en vergelijkt de band met The Gathering: ‘Ze zullen zelf niet blij zijn met deze vergelijking, omdat tenslotte elke band het liefst zo origineel mogelijk omschreven wordt. Toch denk ik dat Within Temptation trots kan zijn op deze vergelijking. Ik ga er niet om liegen. Deze muziek is me op het lijf geschreven.’ Sharon: ,,Hierna konden we meteen bij een platenmaatschappij tekenen. We gingen een plaat opnemen bij DSFA (‘Doesn’t Stand For Anything’). Het was een magische tijd. We deden alles voor het eerst.’’
Hawaïshirt
Vanaf het begin denkt Sharon, die op dat moment in de kledingbranche werkt, aan het imago van de groep. Ze koopt voor de bandleden leren broeken en witte piratenblouses, hoewel de drummer bij een optreden gewoon weer in z’n Hawaïshirt aankomt. ,,Die eerste demo had artwork dat we uit een boek van ‘Dungeons and Dragons’ hadden gebruikt. Allemaal van die mooie draken, die heel erg tot onze verbeelding spraken en in die scene ook wel erg leefden. We deden heel veel zelf en hadden vrienden die ons hielpen, de lay-out opmaken, een videoclip opnemen. In principe is dat nooit veranderd, maar nu op een ander niveau. We begrepen wel hoe uitstraling werkte, dat dingen op elkaar afgestemd moesten worden. En ik wilde natuurlijk graag zo´n epische jurk aan!’’
TOEKOMST
Na een cover van ‘Running Up That Hill’ van Kate Bush breekt de band ook in Duitsland door en de rest van Europa en de wereld volgen snel. Within Temptation speelt alle festivalweides plat, staat in het voorprogramma van Iron Maiden en Metallica en mag Dave Grohl tot z´n fans rekenen. Wat brengt de toekomst? ,,We gaan wat meer de tijd nemen voor de volgende plaat. We zijn al aan het schrijven en experimenteren en het zou wel eens heel iets anders kunnen worden.’’ Bovendien vermoedt Sharon dat, met alle veranderingen die er momenteel op de wereld gaande zijn, er ook wel het nodige engagement in de muziek terecht zal komen. ,,We zijn altijd geëngageerd geweest. ‘Bleed Out’ schreef ik voor ons vorige album en gaat over de dood van Mahsa Amini, een vrouw die in Iran weigerde een hijab te dragen en dat met de dood moest bekopen. Ook nu merk ik dat de politieke situatie in de wereld weer voor veel inspiratie zorgt.’’ Sharon relativeert: ,,Niet dat mensen allemaal massaal onze teksten lezen, maar je mag mensen wel bewust maken van situaties. Het is belangrijk om je uit te spreken. Vanuit de muziek vind ik dat er te weinig gedaan wordt. Waar zijn de Bob Dylans van deze tijd?’’
Mother Earth
Het debuutalbum, ook ‘Enter’ geheten, wordt positief ontvangen. De band gaat op tour en speelt onder andere in de Schuit in Katwijk, maar treedt ook op in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Bij terugkeer in Waddinxveen gaan Sharon en Robert met alle opgedane ervaring de studio in voor nieuw werk. ,,Ik merkte al snel dat de nummers die we schreven beter werden. Je hebt een basis en die basis was al heel mooi. In de studio werd het nog groter, want er kwam een orkest en een koor bij. Wij vonden dat we iets bijzonders hadden gemaakt, maar dat moet je natuurlijk uit gaan testen.’’ Door de opkomst van het internet, maar ook doordat men nog cassettes voor elkaar opnam, ging de verspreiding van de muziek van Within Temptation snel. ,,Het gonsde. Blijkbaar deden we iets wat mensen heel mooi vonden. En toen hebben we alles wat we hadden in die plaat geïnvesteerd. Elke cent ging erin omdat, artistiek gezien, er een heel klein kansje was dat je op je eigen voorwaarde muziek kon maken.’’ Het legt de band geen windeieren. Bij uitkomst in 2001 wordt ‘Mother Earth’ overladen met positieve recensies, zowel uit de metalhoek als van de meer popgeoriënteerde bladen. Oor maakt het album ‘Cd van de maand’ en schrijft: ‘De gouden stem van Sharon den Adel, de Keltische en klassieke arrangementen en de scherpere composities zorgen voor pure magie.’
Ice Queen
,,Onze gitarist was echt een whizzkid. Hij had voor de gein op onze site gezet dat we een clip hadden opgenomen voor het nummer ‘Ice Queen’ en dat je die kon aanvragen bij The Box, de muziekzender in die tijd. De telefoon stond daar meteen roodgloeiend. Ze belden ons op dat ze helemaal gek werden van alle aanvragen en of we het alsjeblieft van de site wilden halen, ‘anders gaan we jullie nooit draaien!’ Wisten wij veel. Wij deden ook maar wat.’’ Maar uiteindelijk besluit de zender de clip toch uit te zenden en zo stijgt ‘Ice Queen’ in de charts. Net na de kerst bereikt het nummer de tweede positie in de Nederlandse Top 40. ‘Whenever Wherever’ van Shakira houdt ze van de eerste plek af. ,,We stonden zes weken op nummer 2, Shakira zes weken op 1.’’ En dan lachend: ,,She owes me a drink.’’
Parkpop
Leidenaar Lex van Iterson leest de recensie in Oor en koopt de cd. ,,Ik vond het echt mooie muziek, het sprak me heel erg aan.’’ Lex heeft contacten met het Residentie Orkest en zij zoeken elk jaar een band om mee samen te werken. Met die insteek benadert hij Within Temptation. De samenwerking met het Haagse orkest gaat niet door, maar Lex en de band besluiten wel om met elkaar verder te gaan. Vanuit zijn achtergrond als marketeer stoomt hij de band klaar voor de grote shows die eraan komen, geeft ze mediatraining en regelt diverse boekingen. ,,Je product is bepalend voor het succes. Het gaat altijd om het liedje. En die liedjes zijn goed. Eén telefoontje naar Parkpop was voldoende om ze daar te laten spelen.’’ Maar de band wordt gevraagd om op dezelfde dag het voorprogramma van Rammstein te doen. Sharon lacht, Lex legt uit: ,,De band speelde laat op de dag op Parkpop, om de mensen zo lang mogelijk op het veld te houden. Omdat we ’s avonds naar Arnhem wilden, werd dat dus opnieuw onderhandelen. Parkpop gaat akkoord, als Jan Douwe Kroeske een platina plaat op het podium mag uitreiken. Dat werd het ruilmiddel. En toen konden we ’s avonds onder politiebegeleiding naar het Gelredome. Dat was heel bijzonder.’’ Sharon beaamt dat: ,,Het ontplofte dat jaar,’’ en Lex: ,,Een jaar vol epische momenten, Parkpop, Pinkpop, Rammstein, platina plaat, TMF Awards.’’
Rollercoaster
Sharon kan dan niet meer anoniem over straat. ,,Ik werd in de supermarkt achterna gezeten. Dan zongen ze dat koortje uit ‘Ice Queen’ achter me aan: ‘Oehoe!’. Het was een rollercoaster, dat eerste jaar. En eigenlijk is dat het nog wel, maar gelukkig iets minder extreem dan toen. We waren op dat moment het populairste jongetje van de klas.’’ ,,Maar niet overal,’’ weet Lex. ,,Op vrijdag stond de band voor duizenden mensen op Pukkelpop, op zaterdag in Duitsland, ze kregen vierhonderd euro en het zaaltje was leeg, er was nauwelijks interesse. Op zondag sloten ze de Alphatent op Lowlands af. Van lege zaal naar kolkende massa. Dat ze dat aankonden, die wisselingen, is de grote klasse van de band geweest.’’ Sharon: ,,Dat was ook wel het enthousiasme van de bandleden. We vonden het zelf ook te gek om te doen. En iedereen was gelijkwaardig. Het was echt een vriendenclubje.’’ Even is Sharon stil, dan: ,,Het is één grote schoolreis eigenlijk.’’
